جواهر العجایب فخری هروی و آینه حیرت کاکوری
تذکره زنان شاعره در ایران و هند به همراه آیینه حیرت در یک کتاب منتشر شده است.
یکی از قدیمیترین و نخستین کتبی که به شرح زنان شاعره و ذکر اشعارشان پرداخته، تذکره جواهر العجایب محمد فخری هروی متعلق به نیمه دوم قرن دهم هجری است.
در این تذکره سرگذشت 21 شاعر آمده است که از مهستی شروع و به نسایی ختم می شود. نویسنده علاوه بر معرفی زنان شاعره، بخشی از اشعار آنان را نیز آورده و در برخی موارد، مناسبت سرودن اشعار را نیز بیان کرده است.
تذکره حاضر براساس نسخه خطی موجود در دانشگاه هاروارد به شماره 11565065 احیا گردیده است.
«تذکره جواهر العجایب (تذکره النساء)» نگاشته محمد فخری هروی از دانشوران نیمه دوم قرن ده هجری با مقدمه و تصحیح مینا آقازاده زیر نظر یوسف بیگ باباپور منتشر شده است.
آیینه حیرت یکی از تذکرههای کوتاه زنان شاعر فارسی گو که ظاهراً نسخه منحصر به فرد آن در کتابخانه شبلی نعمانی در دارالعلوم ندوهالعلماء لکنو نگهداری میشود و مؤلف آن، منشی احمد حسین سحر کاکوروی از منشیان و نویسندگان فارسی در سده سیزده هجری در هند بوده است.
این تذکره شامل تراجم احوال و نمونه اشعار 37 تن از زنان سخنور فارسی گوی ایران و هند که به ترتیب حروف تهجی میباشد.
این تذکره نخستین بار توسط رئیس احمد نعمانی، مدیر مرکز مطالعات فارسی در علیگر هند در خدابخش پتنه به سال 1996 میلادی با تعلیقات مفصل منتشر شد.
«تذکره آیینه حیرت» نگاشته منشی احمد حسین سحر کاکوروی از دانشوران نیمه دوم قرن ده هجری با مقدمه و تصحیح زهرا ابراهیم اوغلی خیاوی و زیر نظر یوسف بیگ باباپور منتشر شده است.
این دو تذکره که از مجموعه تذکرههای فارسی از سوی انتشارات سفیر اردهال منتشر می شود در 88 صفحه و با شماره ثبت 504111 در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی موجود است.