مجموعه تاریخ علم فرهنگ و تمدن دوره اسلامی

انتشار مجموعه تاریخ علم، فرهنگ و تمدن دوره اسلامی

 دکتر یوسف بیگ‌باباپور از انتشار پنجاه عنوان اثر برگزیده از نسخ خطی نفیس موجود در کتابخانه‌های مختلف دنیا به صورت عکسی (فاکسمیله)، در سال جدید خبر داد.

این مجموعه جدید که با عنوان «مجموعه تاریخ علم، فرهنگ و تمدن دوره اسلامی» در سال 1392 راه‌اندازی خواهد شد، سعی دارد تا با انتخاب و انتشار دست‌نوشتهای کهن از میراث مکتوب دوره اسلامی گامی مهم و موثر در معرفی میراث علمی و فرهنگی در ایران بردارد.

این طرح که با حمایت‌های مادی و معنوی انتشارات سفیر اردهال و با مشارکت چند ارگان دولتی از جمله مرکز تحقیقات طب سنتی دانشکده پزشکی تهران راه‌اندازی شده، زیر نظر دکتر یوسف بیگ‌باباپور انتخاب و آماده‌سازی خواهد شد.

وی در نحوه انتخاب و انتشار آثاری که در این مقوله می‌گنجد، خبر داد و گفت: «اولویت ما در انتخاب دست‌نوشتهای دوره اسلامی بر حسب قدمت تاریخ کتابت آثار و منحصر بفرد بودن آن‌ها با در نظر گرفتن زیبایی‌های نسخه‌شناختی و امتیازاتی از این دست است. در این راه البته با بسیاری از کتابخانه‌های صاحبان آثار شناسایی شده در داخل و خارج، مکاتبه نموده و بعضاً به تفاهم رسیده‌ایم».

وی همچنین افزود: «به حول و قوه خداوند متعال در نظر داریم سال 1392 شمسی دست کم پنجاه عنوان از این آثار را به صورت فاکسمیله، البته در تیراژ محدود با مقدمه، فهارس و نمایه‌های لازم، با یک قالب و طرح جلد واحد و کاغذ نخودی منتشر نماییم. همچنان‌که امسال مجموعه جدیدی به نام جستارهایی در میراث اسلامی با هدف انتشار مقالات، یادداشتها و اسناد و رسایل کوتاه با همت انتشارات سفیر اردهال راه‌اندازی نمودیم و البته با همت دوستان فاضل و اهل قلم در طول کمتر از سه ماه سه دفتر آن آماده و منتشر گردید و هم اکنون سه دفتر دیگر با موضوعات: ویژه نامه شبه قاره، ویژه نامه تاریخ و فرهنگ تهران، و ویژه نامه تاریخ علم برای سال جدید آماده می‌شود».

وی در ادامه افزود: «تا به حال حدود 15 اثر نفیس خطی از کتابخانه‌های مختلف شناسایی شده و در مرحله آماده‌سازی است؛ از آن جمله می‌توان به مجمل‌التواریخ و القصص نسخه هایدلبرگ (مورخ قرن 9)، تحریر عربی عجایب المخلوقات قزوینی نسخه مونیخ (مورخ 678ق)، الحشایش دیوسقوریدس نسخه لیدن هلند، و غیره که گمان می‌رود تا خرداد ماه بتوان این مجموعه را به بیست مجلد رساند».

وی همچنین از طرح‌های جدید دیگری که کلید خورده خبر داد و گفت: «البته در کنار این دو طرح، مجموعه دیگری با عنوان «تذکره‌های فارسی» آغاز گردیده که تا به حال دست کم دو مجلد آن در مرحله نشر است: تذکره علمای کشمیر و مجلداتی از خلاصه الاشعار میر تقی کاشی، و به زودی تذکره حسینی نیز در ضمن این مجموعه منتشر می‌شود».

منبع: سایت کتابخانه مجلس

رسایل طب سنتی

رسایل طب سنتی (چند رساله کهن در دارو شناسی و درمان بیماری‌ها) منتشر شد:

مجموعه رسایل طب سنتی به کوشش دکتر یوسف بیگ‌باباپور، شامل 8 رساله کهن در طب سنتی و تاریخ پزشکی، در 250 صفحه، ضمن مجموعه «دوا و درمان در روزگاران کهن»، از سوی انتشارات سفیر اردهال در تهران، به قیمت 7000 تومان در زمستان 1391 منتشر شد.

عناوین رسایل موجود در این مجموعه:

برگردانی کهن از رساله ذهبیه منسوب به امام رضا (ع)، از ابوعلی حسن بن ابراهیم سلماسی (به سال 614ق).

بیخ چینی (رساله در خواص چوب چینی و قهوه و چای)، تالیف حکیم قاضی بن کاشف الدین محمدرشید یزدی اردکانی (متوفی 1075ق)

رساله در خواص آطریلال، از حکیم عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی (قرن11ق)

رساله چوب چینی (در خاصیت بیخ چینی)، از حکیم عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی (قرن11ق)

کنزالذهب (شرح رساله ذهبیه منسوب به امام رضا (ع))، از: محمد بن حسن طوسی مشهدی (1257ق)

دو رساله از یوسفی هروی (دلایل النبض و دلایل البول)

ضمیمه: نسخه برگردان برگهایی از نسخه مصور ترجمه الحشایش دیوسکوریدس (قوی الاغذیه)، از مهران بن منصور بن مهران، در کتابخانه مجلس شورای اسلامی(ش6899).

 

 

جستارهایی در میراث اسلامی - دفتر سوم: مراغه پژوهی


جستارهایی در میراث اسلامی به دفتر سوم رسید

دفتر سوم: ویژه نامه مراغه پژوهی

پس از انتشار دو دفتر از جستارهایی در میراث اسلامی توسط نشر سفیر اردهال، این بار دفتر سوم آن با محوریت تاریخ و فرهنگ کهن‌شهر ایران: مراغه با مقالاتی چند به چاپ رسید.

 

فهرست مقالات این دفتر

مراغه در يك نگاه (احمد كتابچي)         

ساختارشناسي فرهنگ و تمدن هزارة اول قبل از ميلاد (توحيد همتي ارقون) 

زيرساخت‌هاي فرهنگي، اجتماعي و عمراني موردنياز جهت توسعه اكوتوريسم (عظيمه اشرف‌پور، موسي خداياري)      

اكوتوريسم (منطقه مراغه و خواجو) (عظيمه اشرف‌پور، مريم وثوقيان، مرضيه توفيق، افسانه خوش‌رفتار)           

ردپايي از ديني كهن در فولكولور مردم سراجوي مراغه (اشرف ستارنژاد، سعيد ستارنژاد)      

نگاهي گذرا به قره‌بابا: راوي تاريخ خداجوي مراغه)         

تجلي هنر و تزيين كاشي در معماري اسلامي مراغه (توحيد همتي ارقون)     

نقش آب‌هاي درماني شهرستان مراغه در توسعه اقتصادي منطقه‌اي (عليرضا پاشائي، علي آذر)

بررسي تأثير عوامل طبيعي بر چگونگي استقرار شهر و نحوة گسترش آن (سيدهادي موسوي) 

تصوف و مراغه (مصطفي حسين‌زاده)      

شجره‌نامه طريقتي در سنگ نگاره ستون ايپليك از سدة نهم هجري (افسانه حصيري)

صديق‌الحكماء و معرفي يك سند قرارداد پزشكي از دورة قاجار (دكتر مسعود غلاميه، دكتر يوسف بيگ‌باباپور)          

نگاهي به زندگي و آثار اوحدي مراغي (دكتر يوسف بيگ‌باباپور)  

نگاهي به سنگ مزار مقبرة اوحدي مراغي (افسانه حصيري)

اوحدي مراغه‌اي و موسيقي (طغرل طهماسبي)       

معرفي اثري نويافته از ميرسلام‌الله موسوي (مجرم) مراغي (افسانه حصيري)    

نگاهي به هنر معماري گچ‌بري دورة سلجوقي و ايلخاني در چند بناي تاريخي آذربايجان (مهندس نعمت‌الله عبادي، دكتر يوسف بيگ‌باباپور)      

نگاهي به مقبرة ميرمراغه و رجال مدفون در آن (دكتر منصور پورمؤذن)       

اسناد چوب نگاره‌اي (افسانه حصيري)     

زين‌العابدين مراغي، آزادانديش غريب (طغرل طهماسبي)   

اسنادي از ميرزاحسن شكوهي و مبارزات مشروطيت او (دكتر يوسف‌ بيگ‌باباپور، دكتر مسعود غلاميه)

زبان آذري و مراغه (طغرل طهماسبي)

نگاهي به مكتب علمي مراغه در دورة ايلخاني (دكتر يوسف بيگ‌باباپور)

خواجه نصيرالدين طوسي و رصدخانة مراغه (اكبر وقاري‌فر)

معبد مهر مراغه (نوشين شكوري)

چند روايت تاريخي در باب مقبرة المسترشد، بيست و نهمين خليفه عباسي در مراغه (دكتر يوسف‌ بيگ‌باباپور)

وقايع اتفاقيه در آذربايجان و مراغه (افسانه حصيري)

نگاهي به برخي تلگرافات صمدخان شجاع‌الدوله (محمد مشتري)

ديباچه بياض شاهزاده امامقلي ميرزاي قاجار (دكتر مسعود غلاميه، دكتر يوسف بيگ‌باباپور

ديباچه‌اي بر يك نكاح‌نامه از دورة قاجار (دكتر مسعود غلامي)

معرفی نسخه خطی بيان واقع وقايع مراغه (دكتر يوسف بيگ‌باباپور، دكتر مسعود غلاميه)

صورت سياق خسارات وارده در واقعة خونين يورش شيخ عبيدالله كرد به مراغه (دكتر يوسف بيگ‌باباپور)

نژاد و تبار مردم آذربايجان ايران: آتروپاتگان (وحيد رشيدوش)

ضميمه: آلبوم تصاوير تاريخي مراغه (دكتر مسعود غلاميه، دكتر يوسف بيگ‌باباپور) 

 

 این کتاب در 740 صفحه به قطع وزیری، در 1100 نسخه، به قیمت 35000 تومان با مشارکت انجمن تاریخ پژوهان مراغه  به کوشش دکتر مسعود غلامیه و دکتر یوسف بیگ باباپور منتشر شده است.

  


 

فهرست نسخ خطي دو كتابخانه شخصي پاكستان


فهرست نسخه‌هاي خطي دو كتابخانه شخصي پاكستان منتشر شد:

 

اين فهرست مختصر، برخلاف فهارس قبلي به عنوان يك تصحيح محسوب مي‌شود كه نسخ خطي آن در كتابخانه گنج بخش پاكستان موجود است، و مولف آن محمد اقبال مجددي، از فهرست‌نويسان و محققين پاكستان بود كه در سال 1978م. اقدام به سياهه برداري از نسخ خطي برخي كتابخانه‌هاي پاكستان نموده كه از آن جمله اين دو سياهه يا فهرست از كتابخانه‌هاي شخصي پاكستان است:

سياهه اوّل: فهرست کتابخانۀ حضرت مولانا محمّد هاشم جان مجدّدی (درگذشتة 1975م.) است که شامل 85 رساله است و به شمارة 8101، «کتابخانة گنج بخش مرکز تحقیقات ایران و پاکستان» نگهداری می‌شود.

سياهه دوم: فهرست کتابخانه شخصی آقای ایم ای کاظمی است که به شمارة 8050 همچنین در «کتابخانه گنج بخش مرکز تحقیقات ایران و پاکستان» نگهداری می شود. در این فهرست 31 نسخه معرفی شده است.

در مقدمة اين كتاب مي‌خوانيم:

«...مؤلف هر دو فهرست فوق، آقای محمد اقبال مجدّدی است که در سال 1978م. تألیف کرده است. این دو فهرست از باب اهمیتی که داشت، به فرمایش آقای منزوی جزو آثار خطی محسوب شده و با قید شماره ای بر آن در گنجینۀ نسخ خطی گنج بخش نگهداری می شود. 

این دو فهرست از نظر نوشتاری و جمله بندی مشکلاتی دارد و ترتیب خاصی که امروز در آثار بزرگان این فن وجود دارد، در این فهرست نیست و مؤلف از شیوۀ خاصی پیروی نکرده است و جایگاه مطالب رعایت نشده است. اما از نظر این که یک شخص غیر فارسی زبان این فهرست را نوشته و اسمش را هم گذاشته «فهرست مخطوطات فارسی» و نسخه های بسیار خوبی هم در این مجموعه معرفی شده، انتشار آن خالی از فایده نخواهد بود.

اهمیت این دو فهرست زمانی معلوم می گردد که ما به عنوان اوّلین حرکت فهرست نویسی آثار فارسی در شبه قاره بدان بنگریم و شیوۀ مرسوم آن دوره در کتابشناسی و آثار مخطوط را مورد بررسی قرار دهیم. در نظر گرفتن این نکته در مطالعات سیر تاریخی فهرست نویسی متون خطی و بررسی روند رو به رشد آن حائز اهمیت خواهد بود.

استاد احمد منزوی به اهمیت این فهارس پی برده و در ابتدای فهرست شماره (8101) در تاریخ 10/3/58 قید فرموده اند که: «آقای رانجها، طبق قرار قبلی این یک مجلد فهرست نیز از نظر اهمیت در جزو نسخه های خطی ثبت و محفوظ شود احمد منزوی».

البته ما به دلیل حفظ اصالت اثر، به عنوان یک اثر مصحَّح، سعی نمودیم تا حد امکان از دخل و تصرف در متن خودداری نماییم. حتی اغلاط سهوی مؤلف نیز در مواقعی در متن به همان شکل آورده شد و در پاورقی‌ها ذكر گرديده است. اگر به ناچار موردی هم در متن افزوده شده، در بین [   ] قرار گرفته است...».

اين فهرست به كوشش يوسف بيگ‌باباپور و محمد موسوي‌نژاد، در حدود 100 صفحه، به قطع وزيري در ضمن مجموعه «معرفي ميراث مخطوط شماره 77»، به قيمت 9000 تومان (7 دلار خارج از ايران) در قم توسط مجمع ذخائر اسلامي، در اسفند 1391شمسي منتشر شده است.